Wyjątkowy cmentarz partyzancki w Skarżysku-Kamiennej. Kto na nim spoczywa?

Tomasz Trepka

Pośród miejsc zgłaszanych do akcji „Zapal Znicz Pamięci” znajdują się przede wszystkim pojedyncze pomniki, mogiły lub tablice. W Skarżysku-Kamiennej znajduje się jednak miejsce inne od wszystkich, które zostało wzięte pod opiekę przez uczniów z Zespołu Szkół Publicznych numer 4 imienia Marii Curie Skłodowskiej. W sierpniu 1943 roku, w odległości około 3 kilometrów od osiedla Książęce w Skarżysku-Kamiennej powstał cmentarz partyzancki, którego historia jest doprawdy niezwykła. Spoczywają na nim żołnierze słynnych dowódców partyzanckich Jana Piwnika „Ponurego”, Antoniego Hedy „Szarego”, Stanisława Pałaca „Mariańskiego”, Władysława Czerwonki „Jurka” oraz żołnierze z Podobwodu Armii Krajowej Skarżysko-Kamienna kryptonim „Morwa”. – Jest to najprawdopodobniej jedyne tego typu miejsce w Polsce, które nie zostało zniszczone przez powojenne, komunistyczne władze i przetrwało do dnia dzisiejszego – powiedział doktor Marek Jedynak z Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach.

Skarżysko-Kamienna może poszczycić się bogatym dorobkiem działalności konspiracyjnej. Niedługo po przegranej wojnie obronnej 1939 roku, powstała tu Organizacja Orła Białego – jedna z pierwszych struktur niepodległościowych na Kielecczyźnie. Na terenie Skarżyska-Kamiennej działały także inne związki podziemne, między innymi Tajna Organizacja Wojskowa, Polska Organizacja Zbrojna oraz Polska Niepodległa. Z czasem większość z nich została włączona w struktury Armii Krajowej.